Wat is er mooier dan spannende verhalen te horen over het verleden? Er is zo veel gebeurd in en rond de Oude Kerk, dat je daar ruim een avond mee kunt vullen. Mooie verhalen, levendig verbeeld en verteld door leden van de heemkundekring. Soms is het heel dramatisch. Maar heemkundekring de ‘Heerlyckheit Dongen’ doorspekt de verhalen met kennis en humor. Ze doet er alles aan om het echte verleden levendig voor het voetlicht te brengen en het de bezoekers mee te laten beleven.

Door Ruth Wilmans

Zo worden we verwelkomd door onze eigen ridder Willem Van Duivenvoorde. Dongenaren weten allemaal dat deze Willem tijdens zijn leven flink wat geld bijeen gespaard heeft. Hij vertelt dan ook trots dat hij hier de eerste kapel in Dongen heeft laten bouwen en natuurlijk heeft betaald. In de kerk zelf is het mistig, als op een kerkhof, vroeg in de morgen. De pastoor Ignatius van Hoorn is uit zijn graf van 1673 herrezen en loopt verdwaasd rond. Waar is hij en vooral, wanneer? Als het blijkt dat hij in de toekomst ronddoolt, vertelt hij over de rampjaren met het oorlogsgeweld van Franse dragonders en over de pest die Dongen treft. We rillen mee met die vreselijke tijden.

Bevroren

De kerk staat hier al eeuwen en telkens zijn er nieuwe generaties die haar gebruiken. Zo legt Jacques van de Schans precies uit waar in de kerk zijn kinderbed heeft gestaan. Want hij is daar geboren en omdat zijn vader koster was woonden ze daar met het hele gezin. “En koud dat het ’s winters was! mijn kruik was ‘s morgens bevroren.” vertelt hij. We zien de kist uit het museum, die precies past in de geopende lambrisering, de geheime bergplaats van het huis in de Kerkstraat. En ook het originele kruis voor de toren die even van museum Breda naar Dongen is gekomen.

De slinger van de klok

We luisteren naar de Brusselse klokkengieter die van de oude kerk een werkplaats maakt, om de bronzen klok die nog altijd in de toren hangt, te kunnen gieten. We bewonderen boven in de toren het mooie gemaakte uurwerk van Christiaan Huijgens die de slinger had uitgevonden. Heel bijzonder dat we het werkende mechaniek kunnen zien op de meestal ontoegankelijke bovenverdieping. Een kleine replica van de optische telegraaf van la Chappe, staat er ook nog altijd, een verdieping lager.

Vrouwelijke overtuigingskracht

Onderin de toren bij de politiecellen speelt zich een heftig tafereel af. De vrouw van Goof Schoorman eist op hoge toon de invrijheidstelling van haar man, die is vast gezet voor activiteiten in het verzet tijdens WO II en verstoring van de openbare orde. Want ze kan niet zonder man met haar acht kinderen. Ze dreigt die kinderen in het politiebureau achter te laten. Dat vind de agent 1e klasse een te groot schrikbeeld en laat manlief dan maar gaan.

Terrorist

Dat het in Dongen niet allemaal lieverdjes waren, vertelt ook onze echte brandweercommandant in uniform, die vol trots zijn allereerste brandspuit uit 1782 toont, die ook nog eens in deze kerk was ondergebracht. “De afperser Adriaan van Campen had brandbrieven geschreven. Daarin stond dat ‘als de ontvanger niet betaalde dat zijn bezitting in de fik werd gestoken”, vertelt de commandant. “De ‘terrorist’ heeft zijn dreigementen ook uitgevoerd en er waren wel 4 flinke branden in Dongen. Met alleen maar emmers kan je daar niet veel tegen doen. Daarop besloot de gemeente dat het anders moest. De eerste brandweerkazerne hier in de kerk met drie man brandweer en de Jan van der Heyden brandspuit, werd een feit! De terrorist is opgepakt en kwam wel heel ellendig aan zijn einde.