De natuur is bijzonder mooi, er leeft van alles, veelal gaat het er harmonieus aan toe, maar het is toch puur overleven. Eigenlijk, als je het goed bestudeert vreet haast alles elkaar op, ook al ziet het er een lieflijk wezen uit. Een lieveheersbeestje bijvoorbeeld eet planten, maar een bladluis verslinden ze met huid en haar. Het eekhoorntje nog zo’n vriendelijk ogend diertje, prachtig om te zien met zijn pluimstaart en immer in de weer met noten en dergelijke. Krijgt dit diertje de kans, dan eet deze eitjes, jonge vogels en insecten. Dan zullen we het zeker maar niet over wezels, boommarters, dassen, vossen en dergelijke hebben. Bijna elk dier eet wel een ander beestje op en dat is misschien maar goed ook, anders zouden we grote plagen krijgen. Onze in het verleden uitgemoorde wolf is wel de bekendste vleeseter, we zijn er mee groot gebracht, in sagen en sprookjes.

Honden zijn directe familie van de wolf; als mens hebben we in het hele verre verleden de wolf gebruikt voor allerlei taken. Daardoor zijn mensen zich gaan richten op de goede eigenschappen. Een hond is trouw aan zijn naaste familie, waakzaam en past zich aan, net als de wolf in het wild. De wolf leeft echter in familieverband met andere wolven. Het gehoor, de reukzin en het zichtvermogen van wolven zijn goed ontwikkeld. Een wolf kan tegen de wind in andere dieren ontdekken die zich op een afstand van 300 meter van hem bevinden. Ook kan hij uitstekend zien in het donker. De wolf heeft een zichthoek van 250° (ter vergelijking: 180° bij mensen). De wolf kan tonen horen tot 40 kHz, tonen die te hoog zijn voor het menselijk gehoor. Speciale hondenfluitjes zijn ontwikkeld, die niet voor mensen, maar wel voor honden en wolven hoorbaar zijn. Deze eigenschappen heeft de hond ook, en daar maken we als mens dankbaar gebruik van. We kennen zo hulphonden, speurhonden, blindengeleidehonden, die bij rampen ingezet worden en allerlei controles.

Eten

Daar draait het in de natuur om: eten en gegeten worden. We kennen het als natuurlijk evenwicht. Je kunt het in uw eigen tuin waarnemen, tenminste als uw tuin natuurvriendelijk ingericht is. Die lieve meesjes, die zo graag op de voedertafel komen en in uw nestkasten verblijven, zijn echte killers. Echter zijn we daar juist weer blij mee, want ze eten allerlei insecten. Rupsen kunnen ze aan blijven slepen, als ze eenmaal jongen in hun nestje hebben. Zouden de meesjes dat niet doen, dan zou je hetzelfde zien als wat er met de buxus is gebeurd. Ja, een plaag van rupsen zou uw tuin kaal vreten. Dus moeten we blij zijn met die vogeltjes, die voor ons plagen oplossen. De jonge meesjes leveren weer voedsel voor de roofvogels, we kennen hem als jager, de sperwer. Ook die heeft een gezin en voedt de jongen, juist met jonge vogeltjes. Het is daarom dat het meesje zoveel eitjes legt, zodat er over het algemeen van de 9 jong geborenen er 2 het volgende jaar halen.

Wankel evenwicht

Elke verstoring door ons als mensen kan rampzalige gevolgen hebben; we nemen een schakeltje weg in de cirkel des levens. We zien het overal, daar waar de mens de natuur in zijn greep houdt. Gebieden die hermetisch afgesloten zijn, daar kan geen sprake zijn van een natuurlijk evenwicht. Zo kennen we diverse voorbeelden in ons land, de bekendste is wel het natuurgebied de Oostvaardersplassen. Van oorsprong zou dit gebied verbonden worden met onder andere de Veluwe. Dieren zouden zich zo over grote afstand kunnen verplaatsen, allerlei wildviaducten werden hiervoor aangelegd. Echter werden deze plannen gedwarsboomd door regels opgelegd door onze overheid. Gevolg, de dieren kunnen zich niet verplaatsen naar terrein met voldoende voedsel. Men moet zodoende dieren afschieten, hetzelfde zie je in ons Nationaal park, waar er problemen zijn met de hoeveelheid zwijnen.

Afschot

Nu is de omgeving van de Veluwe al sinds mensenheugenis een bolwerk van jagers, die maar al te graag de problemen oplossen. Echter werkt dit averechts; het grootscheeps afschieten van zwijnen schept ruimte. Zwijnen zijn opportunisten en denken, verdorie er is volop ruimte en voedsel. Gevolg, ze gaan de open gevallen plaatsen invullen en er zullen meer jongen geworpen worden. Zo blijven we in een vicieuze cirkel, sommigen zijn daar blij mee, maar natuurlijk is het niet. Hetzelfde geldt overigens ook voor de Amsterdamse waterleidingduinen, daar leven de damherten in een afgesloten gebied, zonder natuurlijke vijand. Mensen voeren de dieren en deze zijn dan onnatuurlijk benaderbaar, tot alles kaal gevreten wordt en er ingegrepen moet worden. Het is zelfs zo erg, dat vossen in dit terrein volop gevoerd worden en handtam gemaakt zijn. Mooi natuurlijk voor de fotografen, die met het voeren begonnen zijn. De natuur is er echter niet mee gediend, want vossen gaan zo overlast geven in de bebouwde kom.

Eind in zicht

Het jaar loopt nu snel ten einde en dan komen de goede voornemens en wensen. Hopelijk mogen we komend jaar weer volop genieten van al wat leeft, groeit en bloeit. We wensen eenieder een goede gezondheid en een voorspoedig 2024. Sta even stil bij wat de natuur voor ons als mens betekent; we kunnen eenvoudigweg niet zonder de natuur. Water, lucht en aarde, we dragen er onze verantwoordelijkheid voor, niet alleen voor onszelf, maar ook voor de volgende generatie.

Puur

Natuur is zo puur; we hebben hem nodig op de lange duur. Water, we kunnen niet zonder die nattigheid; elk organisme bestaat voor meer dan de helft uit water, zonder het goedje raakt het leven uit de tijd. Lucht levert ons zuurstof; we moeten er zuinig op zijn. Doen we dit niet, dan rest ons het kerkhof. De aarde, die grote bol, geef hem door; onze toekomst hangt ervan af, de mens speelt daarin de hoofdrol, laat hem in zijn waarde.

Christ Grootzwagers, Natuurvereniging Ken en Geniet.