Veel leven is afhankelijk van elkaar, zeker bij allerlei natuurlijke processen, processen die soms op gruwelijke manieren verstoord worden door ons als mens. Bent u zich ervan bewust? Weet u wat er om u heen gebeurt, of denkt u: 'Het zal mij een zorg zijn, het maakt niet zoveel uit', maar toch hebt u ermee te maken. Nieuws over natuurproblemen komt bij veel mensen niet zo binnen; men staat er ver vanaf. Toch zijn sommige problemen verstrekkend, zoals de massale bijensterfte waar we op dit moment mee te maken hebben. 'Ach,' hoor je sommigen dan denken, 'ik eet geen honing, dus wat maakt het uit, een bij meer of minder?' Men staat er niet zo bij stil welke rol bijen spelen in onze wereld. Veel planten, struiken en bomen zijn afhankelijk van bestuiving door bijen. De laatste jaren is er een opvallende wintersterfte van hele bijenvolken, dit geldt voor bijenvolken bij imkers, en waarschijnlijk is dit bij wilde bijen niet anders. De oorzaak is zeer verontrustend, daar er veel pesticiden gevonden worden in gestorven bijen en in de honing.

Onderzoek

Door diverse organisaties is de bijensterfte onderzocht, waarbij monsters genomen werden uit dode volken, honing, raten zonder honing, en dode bijen werden in laboratoria bekeken. Dit werd gedaan in gebieden zonder intensieve landbouw, met overwegend grasland. Maar liefst 35 verschillende bestrijdingsmiddelen werden aangetroffen. Het onderzoek richtte zich vooral op bijensterfte bij imkers, die de sterfte het eerst opmerken. Bijensterfte bij wilde bijen zal echter waarschijnlijk niet veel anders zijn, aangezien deze in dezelfde gebieden rondvliegen. Juist deze insecten zijn van levensbelang voor haast alles wat op het land groeit. Zonder bestuiving van bloemen zal er geen vruchtzetting plaatsvinden, dus bijensterfte treft niet alleen de gedupeerde imkers, maar ook de sector die verantwoordelijk is voor het verspreiden van de bestrijdingsmiddelen.

Schrik

Het bovenstaande nieuws doet allerlei alarmbellen bij mij afgaan, want als bijenvolken afsterven, wat betekent dat dan ook voor ons als mens? Honing staat bekend als bijzonder gezond, maar wat als die honing dergelijke stoffen bevat? Het is natuurlijk zo dat een klein insect bevattelijker zal zijn voor die stoffen, maar toch blijft het door mijn hoofd spelen. Telkens opnieuw hoor je wat sommige mensen ervan overhouden. Hoe vaak is er al niet over gesproken bepaalde middelen te verbieden? Producenten zijn al meerdere keren aangeklaagd en in het ongelijk gesteld, en toch blijft men de stoffen massaal gebruiken. Rijd maar door het buitengebied; overal zie je wel oranje velden, al worden die steeds vaker in een vroeg stadium omgeploegd. We kunnen als burger niet meer doen dan het nieuws te blijven volgen en hopen dat er een afdoende oplossing komt, voor ons, voor de bij en de grondgebruiker.

Aziatische hoornaar

We hebben het over insecten, dan ook maar gelijk een probleeminsect erbij gehaald. Onze inheemse hoornaar, voor veel mensen alleen bekend van een plaatje, vormt geen probleem. Die heeft hier voldoende vijanden, dus die wordt op een natuurlijke manier min of meer bestreden. De import hoornaar, de Aziatische, die kent minder vijanden en veroorzaakt grote problemen. Deze soort komt uit Zuidoost Azië en komt in Nederland en Vlaanderen voor sinds 2017. De hoornaar is een soort grote wesp, maar let op de inheemse vormt geen gevaar, alleen de Aziatische. Ze lijken veel op elkaar, de invasieve exoot is donkerder van kleur en de uiteinden van zijn poten zijn geel. In 2004 is de soort aangekomen in Frankrijk, men vermoedt dat ze meegekomen zijn in een lading Chinees aardewerk. Van daaruit verspreidde de soort zich razendsnel naar onze grenzen.

Bedreiging

Voor ons als mens zijn ze nog niet eens zo’n groot gevaar, maar voor met name de honingbij kan het leiden tot een ramp. Want de wesp valt bijenvolken aan, maar ze eten ook hommels en andere bestuivende insecten. Hier en daar wordt er al opgeroepen Aziatische hoornaar te melden, zodat zeker rond deze tijd nesten geruimd kunnen worden. De nesten worden gemaakt op allerlei plaatsen, in spouwmuren, nestkasten, onder overkappingen en in schuren. Ziet u er eentje, want nu vliegen de koninginnen rond, dan kunt u die melden via: waarnemingen.nl. Ik moet heel eerlijk bekennen dat ik tijdens mijn dagelijkse natuurwandelingen er nog niet eentje gezien heb. Toch blijf ook ik erg goed opletten, want ook voor de natuur is de soort erg schadelijk. Maak een dergelijk insect nooit zelf dood, maar laat een kenner beoordelen om welk insect dat het gaat, want voor je het weet maak je een nuttig insect af en dat kan niet de bedoeling zijn. Neem liever contact op met een plaatselijke imker, zo is Ambrosius actief met het plaatsen van vallen met lokstoffen.

Nieuw leven

Vrolijker nieuws nu, er is al zoveel ellende in de wereld, het is nu de tijd van volop baltsgedrag. Vlinders beginnen te vliegen, hommels, bijen en natuurlijk komt het vogelleven op gang. De overwinterende vogels keren terug en zoeken naar een geschikte broedplaats. Overal kun je in de vroege ochtend de vogels horen fluiten. In tuinen zijn het meestal de merels, lijsters, roodborsten en winterkoningen. Maar steeds vaker wordt ook de bonte vliegenvanger gezien, ook in dorp en stad. Ze maken ook gebruik van nestkasten, die eigenlijk opgehangen zijn voor koolmees en pimpelmees. Houdt uw nestkasten maar een in de gaten en misschien ontdekt u ook wel een zwart witte vogel, de bonte vliegenvanger. Vlinders en vogels schuiven langzaam op naar ons land, een gevolg van de opwarming en hogere temperatuur.

Christ Grootzwagers, Natuurvereniging Ken en Geniet.