Op zaterdag 4 mei was het druk bij de jaarlijkse Dodenherdenking. Een ensemble van de Koninklijke Muziekvereniging zorgde voor de muzikale omlijsting en zangroep Tintelbelle zong een aantal nummers. Traditiegetrouw was een delegatie van de Dongense scoutinggroepen aanwezig. Zij dragen elk jaar de kransen vanuit De Cammeleur naar de Bevrijdingskapel.

Door Lia van Gool

Foto’s: Jan Stads, Pix4Profs & M. Jansen, comité 4/5 mei Dongen

Kruitvat

Rob Driessen, voorzitter Comité 4 en 5 mei Dongen, vond het moeilijk om dit jaar een toespraak te schrijven, om verschillende redenen. ”Dit jaar is een moeilijk jaar. De herdenking staat volop in het nieuws en de wereld is een kruitvat geworden,” zo stelde hij. Hij noemde de oorlogen in Oekraïne en Gaza (zoals ook de overige sprekers in de meeste gevallen deden) en zei dat ’elke oorlog een drama is’. ”De dodenherdenking zou een gevoel van saamhorigheid moeten brengen. Ik hoop dat dit vanavond zo is.” Tijdens de bijeenkomst worden al diegenen herdacht die tijdens de Twee Wereldoorlogen zijn omgekomen of vermoord en allen die zijn omgekomen in oorlogssituaties en bij vredesoperaties na de Tweede Wereldoorlog. ”Wij staan stil bij de vrijheid van nu.” Vervolgens ging de voorzitter van het Comité in op de werkzaamheden van het Rode Kruis, waarbij het gaat om, onder meer, menslievendheid, neutraliteit, onpartijdigheid en onafhankelijkheid.

Lef

De volgende spreker was Gerard Jansen, namens het Voormalig Verzet en de Bevrijdingskapel. ”Opdat wij nooit vergeten,” zo begon hij zijn toespraak. Een regel, uit een gedicht dat dateert uit 1897. Ook Gerard Jansen ging in op de toestand in de wereld en hij sprak over ’de moedige man en vrouw die in Dongen in het verzet zaten’. Gerard Jansen vroeg zich af: ”Zou ik het lef hebben gehad? Zou ik nu het lef hebben?” Die vraag bleef in de zaal hangen, totdat de zanggroep naar het podium kwam.

Hele lange vrijheid

Sjaak van Zon, voorzitter Vereniging Militaire Veteranen Dongen, noemde het nationale thema van deze herdenking ’Vrijheid vertelt: opmaat naar 80 jaar vrijheid’. ”De littekens van Wereldoorlog twee zijn nog zichtbaar... In februari 2022 bleek dat die 80 jaar vrijheid niet vanzelfsprekend is... de tweede oorlog in het Midden-Oosten verdeelt Nederland tot op het bot... De wereld is er niet veiliger op geworden...” Sjaak van Zon noemde een aantal cijfers om te illustreren hoeveel militairen de laatste jaren ingezet zijn. Hij memoreerde dat het woord ’veteranen’ veronderstelt dat het gaat om oude mannen. ”Nee, het zijn militairen en oud-militairen die in diverse missies een rol hebben gespeeld.” Sjaak van Zon beëindigde zijn toespraak met de woorden: ”Ik wens u een hele lange vrijheid.”

Onbaatzuchtige liefde

Daarna was het woord aan Daco Coppoolse van de Protestantse Kerkgemeenschap Dongen-Rijen. ”Mijn generatie heeft geen persoonlijke herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog,” zo begon hij. Wel had Daco Coppoolse een herinnering aan het verhaal dat zijn vader vertelde. ”Hij stond te kijken naar een aanval van het Duitse leger. Bij elk raak schot juichten de omstanders. Dat was vanzelfsprekend. Maar de oorlog is geen spelletje. De waarden en normen worden flagrant geschonden.” Tot slot vroeg hij iedereen om te houden van mensen die hun leven hebben gegeven en de mensen die ons omringen. ”Investeer in onbaatzuchtige liefde. Liefde sluit in, niet uit.”

Speciale sfeer

Aan het eind van de bijeenkomst begon de tocht naar de Bevrijdingskapel, via Hoge Ham, Geer en Nieuwstraat. De druilerige regen, gecombineerd met de muziek van Breda City Pipes & Drums, zorgde voor een speciale sfeer. Vertegenwoordigers van de Dongense scoutinggroepen droegen de kransen naar de Bevrijdingskapel. Daar hield wethouder René Jansen een toespraak. ”Op 11 maart jongstleden werd het Nationaal Holocaust Museum geopend... Tijdens de opening sprak Koning Willem-Alexander. Hij zei: ’er is geen excuus voor onwetendheid, geen plaats voor relativering. Kennis van de Holocaust is niet facultatief. Kom naar dit museum, luister naar de verhalen en bewaar ze in uw hoofd en in uw hart’... Wij, als samenleving, moeten het onverwachte verwachten. Natuurlijk is het niet de bedoeling dat we angstig worden maar we moeten ons wel bewust zijn. Een oorlog dichtbij is niet meer ondenkbaar... Laten we onze kwetsbare vrede niet kapot maken. Laten we ons blijven verzetten tegen elke vorm van discriminatie en racisme... Vandaag herdenken en gedenken wij alle slachtoffers, omgekomen in oorlogstijd... wereldwijd. En met hen in gedachten moeten we ons realiseren dat we, door met elkaar in gesprek te blijven, elkaar begrip te tonen, te laten zien: ik hoor je... dat we daardoor vrede zaaien. Vrede waar zij, die we vandaag herdenken, zo voor gevochten hebben... luister naar de verhalen... en om met onze Koning af te sluiten... ’bewaar ze in uw hoofd en in uw hart’.”

Twee minuten stil

Daniëlle Deleij blies hierna de Taptoe, vervolgens was het twee minuten stil. Twee minuten doodse stilte. Alleen het gezang van de vogels en het geluid van de regen die gestaag neerdaalde op alle paraplu’s die de aanwezigen bij zich hadden was te horen.

Betere wereld

Er werden vijf kransen gelegd, namens de Gemeente Dongen, het Voormalig Verzet, de Vereniging Militaire Veteranen Dongen, de Groep Antifascisten en namens het Oranje Comité Dongen. De laatste en meest bijzondere spreker was de Russische Dimitri, die bij de noodopvang werkt namens het Rode Kruis. Hij ontvluchtte zijn land naar een nieuw land, waar hij veilig is. ”Ik ben dankbaar voor de mogelijkheid dat ik naar Nederland kon komen... Dank je wel dat ik mijzelf kan zijn. Ik werk in de noodopvang en ik help mensen. Ik hoop dat de wereld zal veranderen. Alleen samen kunnen wij een betere wereld maken.” De Breda City Pipes & Drums speelde ’Amazing Grace’. Daarna konden de bezoekers een persoonlijke groet brengen bij het Oorlogsmonument of bloemen neerleggen. Ook kon een bezoek gebracht worden aan de Bevrijdingskapel. Afsluitend werden alle namen van de slachtoffers die in Dongen zijn gevallen voorgelezen. Ondanks, of misschien wel dankzij de regen, werd het een bijzondere herdenkingsbijeenkomst.