De herfst is begonnen, een tijd van prachtige kleuren, allerlei paddenstoelen en vallend blad. Toch is de herfst ook de tijd van natuurlijke verjonging, immers er vallen vele zaden op de grond. De bekendste zijn de beukennootjes, kastanjes, eikels, hazelnoten en walnoten. Maar zo zijn er nog zoveel andere zaden die juist nu zich verspreiden. Veel zaden hebben een warmteperiode nodig, met soms een tijdje van vorst erna, dit om de zaden te laten ontkiemen. Het klinkt misschien raar, maar de herfst is een uitstekende tijd om te zaaien. De jonge plantjes zullen dan minder concurrentie ervaren van grassen, waarvan nu de groei langzaam stil valt.

Ken en Geniet

Natuurlijke verjonging is op alle gebied gewenst, ook in het verenigingsleven, al valt dat niet altijd mee. Als Natuurvereniging bestaan we al meer dan 65 jaar en hebben we zeer trouwe leden. Dat is ook aan de leeftijdsopbouw te zien, ook bij Ken en Geniet komt de vergrijzing, om de hoek kijken. Natuurlijk is dat op zich geen punt, maar toch zou het ontzettend leuk zijn, als we er jongeren erbij krijgen. Jongeren die het stokje langzaam van de oude garde over nemen. Natuur verdient het om te worden beschermd, natuur we zijn er allemaal van afhankelijk. Gelukkig zie je tijdens het wandelen, best wel veel jongeren rond lopen, vaak samen met hun kinderen.

Op pad

Wat zou het leuk zijn, als we er wat jonge enthousiaste natuurliefhebbers bij zouden krijgen. Tijdens wandelingen wordt er veel kennis gedeeld, kennis die van generatie op generatie door gegeven wordt. Zelf heb ik zo de natuur beter leren kennen, door de verhalen die de gidsen vertelden onderweg, dit op een ontspannen manier. Natuur kan bijzonder boeiend zijn en ja voor sommigen een gezonde verslaving. Zelf ben ik als jongere ook tussen een groep ouderen terecht gekomen, maar dat verliep heel prettig, er heerste een sfeer van verbondenheid, dit door dezelfde interesse. Dus schroom niet, om eens mee te wandelen, met één van onze tochten.

Paddenstoelen

Het is overduidelijk de tijd van de paddenstoelen, je ziet ze overal de grond uit vliegen. Soms komt een oaddenstoel zomaar binnen een dag uit de grond, vaak zit de vrucht al onder de grond, dit in een soort van ei. Het duivelsei is zeker de bekendste. De grote stinkzwam komt in één dag uit het ei tevoorschijn, het ei is niet meer als een soort van vlies. De stinkzwam is gemakkelijk te ontdekken, je ruikt hem al op grote afstand. De geur verspreidt deze paddenstoel. Om vliegen aan te lokken. De bruingroene slijmlaag is een lekkernij voor tal van insecten. Deze landen op de vloeistof en nemen zo de sporen mee naar elders en zo vindt bij de stinkzwam de voortplanting plaats.

Vliegenzwam

Op een grote paddenstoel, rood met witte stippen, zit kabouter spillebeen enz. wie kent het liedje niet. Ook de vliegenzwam groeit snel, de paddenstoel zit onder de grond ook in een vlies. Hij drukt zich als het ware door de grond en begint te groeien. Door het groeien breekt het vlies in stukjes, de witte stippen op de rode hoed. Ja die stippen zitten er bijna los op, als het regent dan spoelen ze er van af en blijft er een rode hoed over. Je moet het maar eens proberen met een stokje, wrijf dit over de hoed en je zult het zien, de stippen zitten los. Bij de vliegenzwam zie je ook het kenmerkende rokje, dat is niet meer dan het restant van het vlies, dat aan de steel is vast blijven zitten.

Giftig

Bijna alle paddenstoelen zijn giftig, geen punt, tenminste als je ervan af blijft. Laat ze staan en laat ook een ander ervan genieten zou ik zo zeggen. De vliegenzwam is bijzonder giftig, vandaar ook zijn naam. Vroeger werd er van deze eigenschap gebruik gemaakt. Met name boeren gebruikten de vliegenzwam als vliegen werend middel. De vliegenzwam werd fijn gemaakt en toegevoegd aan melk, een bordje met de giftige mix werd in de stal gezet, of men smeerde er de planken mee in. Zo hield men de stal vliegenvrij. In het verre verleden werd het vruchtvlees van de vliegenzwam ook in legers ingezet. Soldaten kregen het goedje te eten en gingen hallucineren en waren dan bereidt andere mensen te doden. In het hoge noorden gebruikten Eskimo’s de vliegenzwam ook, om de lange periode van donkerte door te komen.

Aardappelbovist

Een paddenstoel die je nu overal tegen komt is de aardappelbovist, een paddenstoel die op een aardappel lijkt. Deze paddenstoel heeft weer een andere manier van sporen verspreiding, het is een stuifzwam. Wanneer het hard regent en de paddenstoel is rijp, dan kan een druppel al genoeg zijn, om de sporen weg te laten vliegen. Vruchten net als eikels kunnen hetzelfde teweeg brengen. Een eikel of kastanje die op de aardappelbovist valt zorgt voor genoeg druk, om de bovist open te laten springen. Je ziet dan een wolkje weg vliegen, miljoenen van sporen verlaten zo het vruchtlichaam en worden meegenomen door de wind. Zo zijn er tal van paddenstoelen die dezelfde manier van verspreiding toepassen, als je er voorzichtig op drukt zie je het vanzelf.

Inktzwam

Een snelgroeiende paddenstoel is de inktzwam, je hebt ze in allerlei maten en soorten. Kenmerkend aan de inktzwammen is hun manier van sporen verspreiden. Als ze rijp zijn, lijken ze te vervloeien, een inktzwarte vloeistof druipt omlaag. Let maar eens goed op als u gaat wandelen, ze staan meestal in grote groepen bijeen. Heel vroeger gebruikte men de vloeistof zelfs als schrijfmiddel, dus als inkt.

Natuurman Christ, Natuurvereniging Ken en geniet