Eindelijk weer eens wat sneeuw in ons nieuwe jaar, 2025 gaat voor mij een jaar worden waarin ik tevreden ben. Wanneer ben je dat? Natuurlijk heb ook ik nog genoeg te wensen, maar aan de andere kant ben ik verder tevreden, met wat ik heb. Want moeten we steeds maar meer willen? Soms vraag ik me dat af, want tot hoever kun je gaan. Kijk naar het nieuws, steeds zie je berichten van mensen, die blijkbaar nooit genoeg hebben. Miljardairs overheersen de wereld, althans zo lijkt het wel, waar moet het met die lui naartoe?
Genoeg
Als ik zo rond wandel, ben ik tevreden met wat ik heb, ik geniet elke dag van de kleine dingen in de natuur. Afgelopen week was ik zo op stap, met een grote groep Ken en Genieters en zag veel lachende gezichten. Veel van hen hebben hetzelfde geleerd, het waarderen van hetgeen je zoal buiten beleefd. We wandelden in ons eigen Dongen, zomaar over de Berg. Mogelijk bent u er zelf nog nooit geweest, toch is dit gebied de moeite waard. Het is een uniek stukje natuur, zeker als je weet wat het voor ons Dongen betekend heeft. Want zou Dongen er wel geweest zijn, als die zandverstuivingen er niet geweest waren.
Donge
Onze Donge vormde in het verre verleden grote moerassige gebieden, die mede ontstonden door de zandverstuivingen. Eigenlijk hetzelfde, als wat je nu nog kunt zien bij de Loonse en Drunense Duinen. Tegen dit gebied aan ligt ook een groot moerasgebied, de Brand. Ook daar vormde het zand een bariere voor een beek. De mens, onze eerste Dongenaren, hebben dankbaar gebruik gemaakt van de vele overstromingen van de Donge. De modder die na een overstroming achter bleef, was vruchtbaar en men legde akkertjes aan. Op de hogere zandheuvels ging men zich vestigen en zo ontstond een eerste kern.
Snert
Tijdens de eerste wandeling, de snertwandeling, gingen we als Natuurvereniging terug in de tijd. We stonden stil bij de historie van deze hoek van Dongen. We zien haast hetzelfde als bij de grootste zandbak van Brabant. Aan de rand van de Bergen groeien eiken en die zijn ondergestoven. Men plantte deze in het verre verleden, om het stuivende zand een halt toe te roepen. Als je de bomen goed bekijkt, dan kun je het zelf ontdekken. Kijk maar eens goed en je zult zien dat, de bomen veelal eigenlijk takken zijn. Als jet het zand weg zou graven, dan vind je in het midden de eigenlijke stam terug en zul je zien dat de boven het zand uit stekende takken met de stam verbonden zijn. Precies zoals dat het geval is bij de zogenaamde forten achter Loon op Zand.
Haagbeuk
Langs het asfalt pad tref je gladde bomen aan, eigenlijk zijn dit geen bomen, maar is het een doorgeschoten haag. Vroeger stond op de plaats van het kleine voetbalveldje een boerderij, deze is ergens in de zestiger jaren afgebrand. Vanaf die tijd is de haag nooit meer bijgehouden en werden het bomen. Tussen het boerderijtje en het zwembad, lag in de huidige houtwal een kleine wel. Water kwam daar omhoog, water gezuiverd door het witte zand. Het water nam op zijn weg naar boven mineralen op en vroeger nam men aan, dat het water geneeskrachtig was. Van heinde en verre kwam men naar dit poeltje, om de ogen te wassen. Onze oprichter van Ken en Geniet, Piet in het Groen vertelde me dat verhaal jaren geleden. Piet woonde vroeger aan de rand van de heide, die lag op de plek van de Pastoor Dirvenstraat.
Invloed
De poel is droog komen te liggen, door bebouwing. Met name de aanleg van de R.I.M.I. ging gepaard met diepe grondwerkzaamheden, waardoor de waterader, welke het poeltje voedde werd doorsneden.
De vennen in de omgeving werden vroeger benut als zwemplek, later verrees er het openluchtbad de Vennen. Inmiddels is dit alweer verleden tijd en staat er het binnenbad. Achter dit zwembad lag vroeger de kanovijver in een soort van duinpan. Als natuurliefhebber heb ik daar mijn eerste stap gemaakt naar het kennen en genieten.
Salamanders
Het ven lag temidden van het witte zand, voor ons als jeugd een ideale speelplek. Al snel ontdekte ik daar kikkervisjes, dikkoppen dus, die werden gevangen en mee naar huis genomen. Toen mocht dit nog, aan ons moeder vroeg ik een weckpot en daar gingen de dikkopjes in. Na een tijdje van goede zorg begon het groeiproces. Het was prachtig om te zien, hoe de kikkervisjes langzaam evolueerden tot kleine kikkertjes. Hetzelfde proces kon je ook volgen bij de larven van de salamanders, ook uit de kanovijver. Door dit leerproces ben ik steeds meer van de natuur gaan houden.
Op pad
Het kan raar verkeren, want door mijn broer en zus ben ik bij Ken en Geniet terecht gekomen. Indertijd kwam men regelmatig chauffeurs tekort tijdens de tochten. Ik werd gevraagd eens een keer te rijden en zo is het gekomen. Meteen was ik verkocht en al snel werd een eerste fototoestel gekocht. Er ging een wereld voor me open, steeds meer dingen werden ontdekt. De gidsen vertelden over de vogels, de planten en dieren. Als vanzelf leerde je de verbanden tussen alle natuurelementen, dit op een speelse manier. En ja zoals dat bij meer verenigingen gaat, leerde ik daar mijn lief kennen, samen hebben we dezelfde hobby, mooier kan het toch niet.
Trimbos
Maar goed we hadden het eigenlijk over de eerste tocht van het jaar, de snertwandeling. Als groep staken we Oude Baan over naar de Hoge Kant, nu heet het Trimbos. Ook hier lopen we over een oude zandverstuiving, die in het verre verleden grensde aan moerasgebied. Het kanaal is echter de nieuwe scheidslijn geworden. Door het graven van dit kanaal en de aanleg van het industriegebied is er in korte tijd veel veranderd. Het moeras werd gedempt met het zand dat op tal van plekken in Dongen lag. Diverse bergen zijn daardoor verdwenen.
Als Ken en Geniet kwamen we al genietend bij de Viersprong aan, daar wachtte voor ons een dampende kom snert, ons voorgeschoteld door Petra en Fred. Het jaar is begonnen, een jaar van tevredenheid.
Natuurman Christ, Natuurvereniging Ken en Geniet.